Phạm Xuân Trường
Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội, Việt Nam
Khuất Vũ Ngọc Linh
Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội, Việt Nam
Lê Trung Hiếu
Sở Tài chính Thành phố Hà Nội, Hà Nội, Việt Nam
Ngày nhận: 15/10/2025; Ngày hoàn thành biên tập: 03/11/2025; Ngày duyệt đăng: 10/11/2025
DOI: https://doi.org/10.38203/jiem.vi.102025.1405
Tóm tắt: Nghiên cứu kiểm định quá trình chuyển đổi mô hình phát triển của Hà Nội từ “cực tăng trưởng” sang “cực kiến tạo” trong vùng kinh tế Đồng bằng sông Hồng giai đoạn 2016-2024. Dữ liệu từ thống kê tổng sản phẩm trên địa bàn, đầu tư trực tiếp nước ngoài, cơ cấu kinh tế vùng và các văn kiện quy hoạch, chính sách phát triển đô thị của Việt Nam và quốc tế được phân tích bằng phương pháp phân tích định tính kết hợp so sánh quốc tế, đối chiếu trường hợp Hà Nội với ba đô thị điển hình gồm Tokyo (Nhật Bản), Seoul (Hàn Quốc) và Thâm Quyến (Trung Quốc). Kết quả cho thấy, mặc dù tỷ trọng tổng sản phẩm trên địa bàn và thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của Hà Nội trong vùng có xu hướng giảm, nhưng đây không phải là dấu hiệu suy yếu mà phản ánh sự dịch chuyển vai trò từ trung tâm công nghiệp - vật chất sang trung tâm kiến tạo tri thức, thể chế và văn hóa hợp tác vùng. Hà Nội đang dần trở thành cực kiến tạo của vùng thông qua việc phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, cơ chế điều phối thể chế liên vùng và lan tỏa nguồn lực nghiên cứu và phát triển. Từ đó, bài viết đề xuất định hướng chính sách cho Hà Nội chuyển trọng tâm từ cạnh tranh thu hút nguồn lực sang kiến tạo thể chế và tri thức vùng, góp phần thúc đẩy phát triển bao trùm và bền vững cho toàn vùng Đồng bằng sông Hồng.
Từ khóa: Cực tăng trưởng, Đồng bằng sông Hồng, Hà Nội, Kiến tạo phát triển, Lan tỏa vùng.
TRANSITION FROM THE GROWTH POLE MODEL TO THE DEVELOPMENTAL MODEL: SOME INTERNATIONAL CITY CASES AND LESSONS FOR HANOI IN THE RED RIVER DELTA ECONOMIC REGION
Abstract: This study examines the transformation of Hanoi’s development model from a “growth pole” to a “developmental pole” within the Red River Delta economic region during the period 2016–2024. Based on Perroux’s (1950) growth pole theory and the constructivist development approach proposed by Jeannerat and Crevoisier (2016), the study employs a qualitative analytical method combined with international comparison, contrasting Hanoi’s case with four representative cities: Tokyo (Japan), Seoul (Korea), and Shenzhen (China). Data are synthesized from gross regional domestic product and foreign direct investment statistics, regional economic structure indicators, and key planning and urban development policy documents from both Vietnam and international sources. The results indicate that although Hanoi’s gross regional domestic product share and foreign direct investment attraction within the region have shown a declining trend, this does not signal a loss of competitiveness but rather a structural shift in its role—from an industrial and material center to a knowledge-institutional hub fostering regional cooperation. Hanoi is gradually evolving into the developmental pole of the region through the advancement of innovation ecosystems, inter-provincial institutional coordination mechanisms, and the diffusion of research and development resources. Accordingly, the study proposes policy orientations for Hanoi to shift its focus from competing for resource attraction toward constructing regional institutions and knowledge foundations, thereby promoting inclusive and sustainable development across the entire Red River Delta region.
Keywords: Growth pole; Red River Delta; Hanoi; Development creation; Regional spread.