Đào Ngọc Tiến

Trường Đại học Ngoại thương, Hà Nội, Việt Nam

Phùng Thị Lan Phương

Công ty TNHH Tư vấn toàn cầu Globe Consult, Hà Nội, Việt Nam

Ngày nhận: 29/09/2025; Ngày hoàn thành biên tập: 03/11/2025; Ngày duyệt đăng: 10/11/2025

DOI: https://doi.org/10.38203/jiem.vi.092025.1358

Tóm tắt: Nghiên cứu này nhằm phân loại hiệu quả tận dụng Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) của các tỉnh thành Việt Nam dựa trên FTA Index 2024. Dữ liệu từ báo cáo chính thức của Bộ Công Thương được phân tích bằng phương pháp phân tích cụm (cluster analysis) và thống kê mô tả để phân loại các tỉnh thành Việt Nam dựa trên 4 trụ cột của FTA Index 2024, đó là tuyên truyền và phổ biến thông tin FTA, thực hiện quy định pháp luật, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và phát triển bền vững. Kết quả cho thấy các tỉnh thành được chia làm 4 nhóm với đặc điểm rõ rệt. Nhóm dẫn đầu với 15 tỉnh thành có cơ cấu doanh nghiệp đa dạng và năng lực hành chính mạnh. Nhóm khá với 10 tỉnh thành có ít nhất một trụ cột nổi trội. Nhóm trung bình với 14 tỉnh thành phát triển tương đối đồng đều. Nhóm cần cải thiện với 15 tỉnh thành cần hỗ trợ toàn diện. Đồng thời, tồn tại sự phân hóa mạnh về mức độ tận dụng FTA giữa các địa phương, với khoảng cách 11,08 điểm giữa tỉnh cao nhất và thấp nhất. Từ đó, bài viết đưa ra bằng chứng thực nghiệm quan trọng để đề xuất các giải pháp chính sách phân hóa phù hợp với đặc điểm từng nhóm và cải thiện hiệu quả tận dụng các FTA.

Từ khóa: FTA Index, Phân tích cụm, Hiệp định thương mại tự do, Chính sách địa phương, Hội nhập kinh tế

Abstract: This study aims to classify the effectiveness of Free Trade Agreement (FTA) utilization among Vietnamese provinces based on the FTA Index 2024. Data from official reports of the Ministry of Industry and Trade were analyzed using cluster analysis and descriptive statistics to categorize Vietnamese provinces according to the four pillars of the FTA Index 2024: FTA information dissemination and communication, legal regulation implementation, business support policies, and sustainable development. The results reveal that provinces are divided into four distinct groups with clear characteristics. The leading group comprises 15 provinces with diverse business structures and strong administrative capacity. The good group consists of 10 provinces with at least one outstanding pillar. The average group includes 14 provinces with relatively balanced development. The improvement-needed group encompasses 15 provinces requiring comprehensive support. Concurrently, there exists substantial disparity in FTA utilization levels among localities, with a gap of 11.08 points between the highest and lowest-scoring provinces. Based on these findings, the study provides important empirical evidence to propose differentiated policy solutions tailored to the characteristics of each group and to enhance the effectiveness of FTA utilization.

Keywords: FTA Index, Cluster Analysis, Free Trade Agreements, Local Policies, Economic Integration