MỐI QUAN HỆ GIỮA KHẢ NĂNG THANH TOÁN LÃI VAY VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH: BẰNG CHỨNG THỰC NGHIỆM TỪ PHƯƠNG PHÁP HỒI QUY TUYẾN TÍNH VÀ PHƯƠNG PHÁP TẬP MỜ

Đỗ Thị Hải Yến

Trường Đại học Giao thông vận tải, Hà Nội, Việt Nam

Phạm Thị Lan Anh

Trường Đại học Giao thông vận tải, Hà Nội, Việt Nam

 

Ngày nhận: 04/02/2025; Ngày hoàn thành biên tập: 04/06/2025; Ngày duyệt đăng: 27/06/2025

DOI: https://doi.org/10.38203/jiem.vi.022025.1238

Tóm tắt: Nghiên cứu phân tích mối quan hệ giữa khả năng thanh toán lãi vay và hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2018-2022. Dữ liệu từ 91 doanh nghiệp được xử lý bằng phương pháp hồi quy tuyến tính bội (Multiple Regression Analysis - MRA) nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của khả năng thanh toán lãi vay đến hiệu quả hoạt động kinh doanh, được đo lường thông qua bốn chỉ tiêu là lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS), tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS), tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) và tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA). Kết quả cho thấy khả năng thanh toán lãi vay tác động tích cực đến cả bốn chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh. Đồng thời, nghiên cứu còn áp dụng phương pháp phân tích tập mờ (fuzzy-set Qualitative Comparative Analysis - fsQCA) nhằm khám phá các cấu hình nhân quả dẫn đến hiệu quả hoạt động cao, từ đó củng cố thêm giả thuyết về vai trò của khả năng thanh toán lãi vay trong bối cảnh các doanh nghiệp tại thị trường mới nổi như Việt Nam. Bài viết đề xuất một số hàm ý quản trị đối với các doanh nghiệp niêm yết, đặc biệt trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động thông qua quản trị chi phí tài chính, với trọng tâm là cải thiện khả năng thanh toán lãi vay, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều biến động sau đại dịch Covid-19.

Từ khoá: Hiệu quả hoạt động kinh doanh, Khả năng thanh toán lãi vay, fsQCA, Việt Nam

 

THE RELATIONSHIP BETWEEN INTEREST COVERAGE RATIO AND BUSINESS PERFORMANCE: EMPIRICAL EVIDENCE FROM LINEAR REGRESSION AND FUZZY LOGIC METHODS

 Abstract: This study examines the effect of interest coverage ratio on corporate performance using data from 91 non-financial listed firms on the Vietnamese stock exchange during the period 2018-2022. The study utilizes the Multiple Regression Analysis (MRA) method to determine the relationship between interest coverage ratio and corporate performance. The MRA results demonstrate a positive impact of interest coverage ratio on all four measures of corporate performance including Earnings Per Share (EPS), Return on Sales (ROS), Return on Equity (ROE), and Return on Assets (ROA). At the same time, the study employs the fuzzy-set Qualitative Comparative Analysis (fsQCA) to investigate the causal relationship between variables. The fsQCA findings further support the hypothesis regarding the connection between interest coverage ratio and corporate performance in Vietnam – an emerging market. The study holds practical significance for listed enterprises as it sheds light on the crucial role of financial cost management, particularly in terms of its impact on corporate performance in a volatile post-Covid-19 environment.

Keywords: Corporate Performance, Interest Coverage Ratio, fsQCA, Vietnam